Imatge de l'autor

Stephen Clarke (1) (1958–)

Autor/a de A Year in the Merde

Per altres autors anomenats Stephen Clarke, vegeu la pàgina de desambiguació.

17 obres 4,587 Membres 103 Ressenyes 4 preferits

Sobre l'autor

Crèdit de la imatge: Esby

Sèrie

Obres de Stephen Clarke

Etiquetat

Coneixement comú

Membres

Ressenyes

Ik ben een boekenliefhebber. Misschien een rare bekentenis voor iemand die twee boekbesprekingen per week publiceert, maar in dit geval wil ik even de nadruk leggen op die derde lettergreep en vervolgens de vierde en vijfde: ‘lief’ en ‘hebber’. Ik heb boeken lief, ik ga ze nooit mishandelen, en ik heb er een hekel aan als anderen dat wel doen of gedaan lijken te hebben. Wat minstens op het eerste zicht het geval lijkt met mijn exemplaar van 1000 Years of Annoying the French van Stephen Clarke http://www.stephenclarkewriter.com/en/home: de achter- en voorpagina lijken wel gemarteld, iedere hoek ervan heeft ezelsoren, de bladzijden zijn gegolfd alsof ze in de regen hebben gelegen. Ik zou een boek in een dergelijke toestand normaal niet meenemen, zelfs niet uit een kringwinkel, ik adopteer geen damaged goods, maar in dit geval sprak de titel me zodanig aan en was de uitleg op de achterpagina interessant genoeg om de klepper van vijfhonderdveertig bladzijden toch naar de kassa te brengen, er een euro voor te betalen en hem mee te nemen naar huis. Herstel zat er niet meer in, maar het lezen deed ik binnen de kortste keren, en dat laatste was bij iedere bladzijde genieten.

Ik heb immers wel méér boeken gelezen van ‘populariserende’ geschiedkundigen en behalve leesbaar zijn die boeken doorgaans hier en daar ook wel grappig, maar Stephen Clarke verslaat op dat vlak wel ongeveer iedere historicus waarvan ik eerder een boek heb gelezen. Misschien omdat hij geen geschiedkundige is maar taalkundige (Engels en Frans aan de universiteit van Oxford), zichzelf verre van serieus neemt http://www.stephenclarkewriter.com/en/biography, en z’n carrière als auteur begonnen is met het schrijven van sketches voor BBC Radio 4 en scenario’s voor stripverhalen van de Amerikaanse tekenaar Gilbert Shelton https://www.galeriebd.com/en/artists/gilbert-shelton-en/. Of misschien omdat hij simpelweg weet dat je iets ernstigs ook (misschien zelfs beter) al lachend kan brengen en revisionisme een bij uitstek ernstige zaak is.

‘Revisionisme’ zoals in ‘holocaustrevisionisme’?! Nee, revisionisme zoals elke geschiedkundige (of amateur-geschiedkundige) dat eigenlijk hoort te beoefenen (ook wat de judeocide betreft trouwens): historisch revisionisme. Ofte, zoals zelfs Wikipedia weet, “een nieuwe interpretatie van een historisch verslag”, “meestal (…) het betwisten van ‘orthodoxe’ zienswijzen op basis van nieuw of eerder genegeerd of onderbelicht bewijsmateriaal”. In het geval van 1000 Years of Annoying the French hoofdzakelijk onderbelicht langs één kant van het Kanaal: de Franse. De geschiedenis wordt geschreven door de overwinnaars, wordt dan wel eens gezegd, maar de verliezers hebben – zo blijkt maar al te vaak in dit boek – van die overwinnaars op dát vlak doorgaans niet veel te leren. De waarheid is vaak het eerste slachtoffer van een oorlog, luidt een ander gevleugeld woord, en dat komt al dichter bij de feiten in de buurt. Met dien verstande dat ‘oorlog’ ook mag begrepen worden als elk mogelijk conflict, elke botsing van belangen, elke door de ene groep gevoelde behoefte om anderen te overtuigen van zijn gelijk tegenover dat van een andere groep.

Dat die andere groep in het geval van Frankrijk vaak de Engelse buurman zal zijn, lag en ligt voor de hand en degenen die de Fransen al duizend jaar vervelen, degenen die niet genoemd worden in de titel, zijn dus logischerwijs de Engelsen. ‘Logischerwijs’ ook omdat Clarke niet alleen al jaren in Frankrijk woont (“As soon as I heard about the possibility of a French 35-hour week, I moved to Paris”), maar – zoals aangegeven – ook beide talen goed beheerst, en zoals elke Engelsman waar hij ook woont in de eerste plaats Engels is gebleven. Ook wat zijn referentiekader betreft dus, wat dan ook meteen het enige negatieve puntje oplevert dat ik met betrekking tot dit boek naar voren zou brengen: het kan best ridicuul lijken dat niét-Engelstaligen proberen hun taal nog enigszins overeind te houden tegen de overweldigende invloed van het Engels, maar dat is het echt alleen maar in de ogen van de Engelstaligen. Het is noch een typisch Frans fenomeen, noch een waar Engelstaligen bewust op aansturen, maar het gaat ook echt om méér dan wat Engels in reclameslogans. A law against English had dus niet echt gehoeven als hoofdstuk in dit boek. Maar gezien dat hoofdstuk amper drie bladzijden beslaat, is het hoogstens een schoonheidsvlekje, een tâche de beauté, op de rest van het boek. Overbodig zoals de zes bladzijden met Quotations die de Select Bibliography, Illustration Credits en Index voorafgaan.

Mais bon, voor het overige kan ook in 2024 nog gezegd worden dat dit boek het meer dan verdiende om bij zijn verschijnen in 2010 (en mocht het nú uitgebracht worden wat mij betreft opnieuw) in de bestsellerlijst van Amazon UK tegelijkertijd op nummer 4 tussen de geschiedenisboeken en op nummer 1 bij de humoristische boeken te staan. Zélfs al is het nooit in het Nederlands vertaald, want dan heeft de lezer nog steeds de mogelijkheid het te lezen in het… Frans. Of toch sinds dit jaar, want in januari verscheen uiteindelijk 1000 ans de mésentente cordiale. Te vrezen valt dat minstens een deel van de humor in die Franse vertaling verloren zal gegaan zijn, zoals dat ook het geval zou zijn geweest in een Nederlandse vertaling, maar wie het Engels niet echt machtig is, zal allicht sowieso referenties als “My kingdom for a Norse”, “Giving massacre a bad name”, “Comic failure to send relief”, “Teenage kicks”, “Two strikes and out” of “Cartier takes over the watch” missen. Als het een troost mag zijn: ik denk niet dat ik meer dan een keer of vijf een woord ben gaan opzoeken en ik lees nu ook niet precies élke dag Engelse teksten, dus hoef je niet per se een “master” in de Germaanse talen te zijn om het maximum uit dit boek te halen.

Een maximum dat behalve uit een hoop gelach – hardop in sommige gevallen – ook en zeker zal bestaan uit een betere kennis van de geschiedenis. Ik weet niet hoe dat zit in het noorden, in Nederland dus, maar in het zuiden, in Vlaanderen, zijn we tot op vandaag niet alleen het slachtoffer van de belgicistische geschiedschrijving à la Henri Pirenne, maar ook van een uitgesproken francofiele kijk op de ruimere geschiedenis van West-Europa. In zo’n ruime mate zelfs dat pakweg de Leeuw van Waterloo door velen – uiteraard ook langs Franstalige zijde - gezien wordt als een monument voor Napoleon in plaats van een monument voor de overwinning op die bezetter. Een illusie waar hoofdstuk 17, Napoleon: If Je Ruled the World – The rise of Bonaparte: soldier, emperor, lover of Josephine and creator of the French brothel, en hoofdstuk 18 van dit boek, Wellington Puts the Boot in on Boney – Napoleon’s downfall at the hands (and feet) of the Iron Duke ongetwijfeld een einde aan zullen maken. Méér dan een ‘serieus’ geschiedenisboek dat zou doen omdat ten eerste weinig mensen zo’n ‘serieus’ geschiedenisboek gaan lezen, ten tweede al even weinig mensen daar veel van zullen onthouden een keer hun examen voorbij is (laat ons wel wezen: geschiedenisboeken worden veelal door studenten gelezen omdat ze dat moéten), ten derde iets wat met humor verteld wordt simpelweg beter blijft hangen. Niemand herinnert zich morgen per slot van rekening nog wat Alexander De Croo vandaag weer uit zijn botten zal slaan, maar velen zullen zich wel herinneren wat een cartoonist daarvan zal maken.

En dat geldt ook voor bijvoorbeeld de geschiedenis van Willem de Veroveraar die het kanaal overstak, de Honderdjarige Oorlog, Jeanne d’Arc, de Burgers van Calais, Mary Queen of Scots, Frans Canada (en het restant daarvan, Québec), Champagne (de drank, niet de streek), Tahiti, de guillotine, de Franse Revolutie, de Eerste en Tweede Wereldoorlog, de Concorde en de Chunnel, om maar een páár van de onderwerpen te noemen die in dit boek aan de orde komen. Zélfs los van die laatste twee geen dode geschiedenis, zo maakt Clarke meteen al in zijn Introduction duidelijk: “(…) go into the British Embassy in Paris, and what do you see in the first anteroom you enter? A gigantic portrait of the Duke of Wellington, the man who effectively ended the career of France’s greatest general, Napoleon Bonaparte. Essentially, a two-century-old defeat is brandished in the face of every French visitor to Britain’s diplomatic headquarters… in France’s own capital city.” Een ‘fout’ die de Engelsen anderzijds bereid waren recht te zetten toen ze besloten het Engelse eindstation van de Eurostar te verleggen van London Waterloo naar een nieuwe terminal bij St Pancras station. “Well”, zo besluit Clarke dit boek, “no, actually. Because St Pancras, a Roman Christian who was executed in AD 303 for refusing to perform a sacrifice to Roman gods, is the patron saint both of children and of the island where his relics are supposedly to be found – Corsica. Yes, Corsica, which is not only the birthplace of Napoleon but is also the island whose masked independence fighters regularly take potshots at French administrators and blow up the holiday homes of French mainlanders. So the new London Eurostar terminal is named after the patron saint of anti-French terrorists. But then, after 1,000 years of annoying the French, what did you expect?”

Waarmee ik Eurostargewijs van het ene eind van het boek naar het andere gereden ben, zonder tussen Parijs en Londen zelfs maar te stoppen in Rijsel, Kales, Ashford en Ebbsfleet, en zonder verder in te gaan op een van die talloze stukken tekst die ik tijdens het lezen van dit boek heb aangeduid als misschien te gebruiken in deze boekbespreking. Waarom? Omdat “talloze” echt talloze is en ik weet dat dan geen kat deze bespreking gaat uitlezen (wat wil zeggen dat ik ze alleen zou tikken om mezelf een plezier te doen, wat óók weer wat overdreven is). Omdat ik – belangrijker nog – vind dat u dit boek echt moet lezen. En omdat ik nóg eens het hele boek ga lezen als ik me weer laat gaan aan het overnemen van meer dan dit laatste citaat: “Before 1066, the issue troubling the inhabitants of what is now Britain was not ‘Will I get a decent pension?’ or ‘How much is my house worth?’ It was more along the lines of ‘When will a horde of axe-wielding murderers come charging across the horizon to rape the women and steal the cattle (or in the case of certain Viking tribes the other way round)?’ If people didn’t starve to death because of famine or pillage, if they managed to get the harvest in and have time to eat it, life was good. And to give themselves a reasonable chance of enjoying this luxury, what they needed most was a strong king. Someone who would tax them half to death but who might just keep them alive long enough to pay the taxes – a lot like modern governments, in fact.” Met dat verschil uiteraard dat je tegenwoordig de helft en meer van je loon afgeeft aan de roverheid, maar daar zelfs geen gevoél van veiligheid aan overhoudt…

Björn Roose
… (més)
 
Marcat
Bjorn_Roose | Hi ha 18 ressenyes més | Feb 1, 2024 |
Other reviews can give you the general plot, but it's only a paper-thin scaffolding for Clarke's attitudes towards the French, which he uses in this thinly-veiled fiction. The main character, Paul West, is thoroughly unlikable. He derides the working people of France, and constantly objectifies the women. There are very few redeeming qualities about this book. Every once in a great while, Clarke manages to write an effective joke, but most of it is hurtful or sleazy.
½
 
Marcat
NielsenGW | Hi ha 49 ressenyes més | Aug 31, 2023 |
When I started reading this I wasn't sure I could handle that many years, and pages, of history written with tongue planted firmly in cheek. I was wrong. Turns out it was the porridge that Goldilocks ate for telling this very long and very acrimonious relationship story.
 
Marcat
beentsy | Hi ha 18 ressenyes més | Aug 12, 2023 |
An amusing and yet informative at over 1000 years of "relations" between the French and the British. I learnt a lot about British history.
 
Marcat
yukon92 | Hi ha 18 ressenyes més | Jul 21, 2023 |

Llistes

Premis

Potser també t'agrada

Autors associats

Estadístiques

Obres
17
Membres
4,587
Popularitat
#5,484
Valoració
½ 3.4
Ressenyes
103
ISBN
199
Llengües
14
Preferit
4

Gràfics i taules