deutscher Kommentar im Buchmerkur: Ippolito Nievo lesen! und Meh Nievo
[https://buchmerkur.wordpress.com/2015/03/28/ippolito-nievo-lesen/]
[https://buchmerkur.wordpress.com/2015/04/09/mehr-nievo/]
[https://buchmerkur.wordpress.com/2015/03/29/das-italien-abenteuer-mehr-von-den-ufern-des-varmo/]

Ippolito NIEVO : Belijdenissen van een Italiaan.

Dit boek, geschreven tussen december 1857 en augustus 1858, behoort volgens Claudio Magris bij de grote Europese romans uit de negentiende eeuw. Sommige stukken zijn wat langdradig uitgesponnen of wat erg theatraal geschreven in een overdreven poëtisch proza. Komt in dit boek niet zo vaak voor, maar het is eigen aan de roman van de negentiende eeuw. Het is niet storend in dit oud boek dat door de goede vertaling heel vlot leest.
Het werk verhaalt een historische werkelijkheid, die verteld wordt door de hoofdfiguur van het boek. Het handelt over de hele voorgeschiedenis van Italië, het einde het ancien régime, het verval van de Venetiaanse Republiek, het gebeuren van de Franse Revolutie, het optreden van Napoleon in ‘Italië’ en in Europa met zijn inmengingen , en de eerste ideeën over een eengemaakt ‘Italië’. Het is inderdaad die naam (Italië), die een censuur vormde vooraleer het boek de eerste keer verscheen in 1867. De boektitel was inderdaad een struikelblok.
Nievo laat de hele historie verhalen door de hoofdfiguur Carlino Altoviti. De schrijver baseert zich voor de historische wetenswaardigheden op het ooggetuigenverslag van zijn grootvader Carlo Manin, die als Venetiaans patriciër de hele geschiedenis meemaakte.
Het boek behandelt feitelijk het levensverhaal van Carlino Altoviti vanaf diens kinderjaren tot de ouderdom van een tachtiger. De historische elementen spelen een erg grote rol in de levensloop van Altoviti, en de zijnen, en zouden historisch correct moeten zijn. Maar gezien deze gebaseerd zijn op het ooggetuigenverslag van één persoon, zoals eerder vermeld, mogen we de geschiedenis maar beschouwen als niet hardcore non-fictie. Toch blijft de geschiedkundige dimensie waardevol volgens historici.
Het levensverhaal, een geromantiseerd leven van C. Altoviti , wordt gelardeerd met een historische achtergrond met vooral een belangrijke inzage in het dagelijkse leven van de arme burgers, het boerenleven, de patriciërs, de adel en de clerus… De mix van fictie en non-fictie maakt het lezen aangenaam… en mogen we dan concluderen dat het een erg geslaagd geromantiseerd verhaal van de gewone Italiaan is, die de historische feiten over zich heen laat gebeuren.

Conclusie: een geslaagd goed literair werk ! ( )

Sono rimasto piacevolmente sorpreso dalla lettura di questo romanzo quasi dimenticato, vi ho trovato uno dei prodotti più interessanti della letteratura italiana dell'800. Lungo, perché è piuttosto lungo e non sempre riesce a mantenere egualmente elevata la qualità della scrittura e la tensione narrativa degli eventi, ma davvero meriterebbe di più, alla fin fine è anche più facile da leggersi, divertente ed interessante di molti "classici" più famosi, senza essere banale o ruffiano. Nelle sue pagine si dipana una storia lunga ottant'anni, un mondo pulsante fra il tramonto di un'era e le passioni travolgenti di un futuro carico di possibilità, avventure, amori, sofferenze e riscatti, protagonisti umanissimi e comprimari tutt'altro che secondari.

Quite long, but a really nice book with a good story from the end of the 18th century to the middle of the 19th, interesting characters, adventure, love, pain and redemption. Almost forgotten but really worthy. ( )

Se il suo autore lo avesse risciacquato in Arno appena un po’ (tanto per togliere le meno potabili fra le espressioni arcaiche o dialettali) e si fosse ricordato che anche la punteggiatura è importante evitando di tralasciare qualche virgola di troppo, questo monumentale romanzo, invece di finire quasi dimenticato, avrebbe il posto che si merita nella storia della letteratura italiana. Perché nel suo scorrere torrenziale ci sono la passione (amorosa e politica) e il tradimento, la meschinità e il coraggio, l’opportunismo e il disinteresse, la guerra e la quotidianità: si potrebbe andare avanti ancora elencando e aggiungere pure la marea di personaggi delineati con cura tra pregi e difetti, ma soprattutto ci sono il passato e il futuro. Carlo (non ancora) Altoviti cresce nella sonnacchiosa campagna friulana della seconda metà del Settecento: il suo destino di servo di piccoli nobilotti di provincia parrebbe immutabile come la società che lo circonda, dominata dagli stanchi riti del bel mondo in una cadente Repubblica di Venezia. Invece il vento delle rivoluzioni prende a soffiare, facendo crollare le istituzioni ormai marce e ribaltando anche la vita del protagonista che, fra alte speranze e cocenti disillusioni, attraversa tutte le fasi politiche a cavallo dei due secoli finendo per fare anche una sorta di giro d’Italia della ribellione regolarmente soffocata più una quasi inevitabile esperienza di esule a Londra. Qui si sublima il suo rapporto con la Pisana, figlia dei suoi castellani per la quale prova un sentimento (ricambiato) che si può etichettare come ‘amore della sua vita’, ma che, pur nato in pratica nella culla, per un motivo o per l’altro non giunge a compiersi mai: il percorso capriccioso di lei e la mancanza di coraggio di lui sono concause di una tensione che accompagna l’intera loro esistenza. Alla loro storia si affiancano altre del pari indimenticabili: fra di esse, vanno almeno citati il rapporto tra Doretta e Leopardo che nasce idilliaco alla Fontana di Venchieredo e si conclude tragicamente in una buia stanza veneziana oppure l’amore senza speranza tra Clara e Lucilio, negato in modo impietoso più dalla meschinità umana che dalle circostanze. Avendo come contrappeso viscidi lealisti come gli Ormenta o padre Pendola, Lucilio si erge dalla cintola in su fra le figure secondarie grazie alla volontà che lo trascina sia nella passione amorosa, sia in quella civile: molti altri preferiscono lasciarsi sedurre dalle lusinghe di una vita più comoda o, comunque, normalizzata. In fondo, è quello che capita anche a Carlo, tra i soldi di un padre ritrovato mezzo turco e la parentela con una benestante famiglia greca, la quale però trascina lui e i suoi figli nella lotta per la liberazione di quel Paese. Aggiunto che, per non farsi mancare nulla, un altro rampollo finisce in Sud America, va sottolineato come la vita del protagonista alterni a momenti luminosi una bella serie di dolori che egli rivede con la serenità dell’ultraottantenne: il libro è infatti costruito come se fosse lo stesso Carlo a rievocare la propria eistenza calibrando l’irruenza della gioventù con la serenità della vecchiaia. Purtroppo questa meditazione all’indietro lo fa sbandare a volte in lunghi pistolotti morali sugli argomenti più svariati che costituiscono gli unici momenti davvero deboli del libro quasi azzerandone qua e là la tensione narrativa: difetto peraltro compensato dallo spessore di una narrazione che Nievo scrisse venticinquenne a metà degli anni Cinquanta dell’Ottocento e fu pubblicata postuma. Chi volesse proprio fare il noioso potrebbe poi evidenziare come la seconda metà sia meno appassionante delle pagine che l’hanno preceduta, in special modo quelle freschissime del giovane Carlino a contatto con la rigogliosa campagna friulana, ma il romanzo resta comunque un esperienza che si rivela, a sorpresa, molto coinvolgente nel suo essere racconto di formazione di un uomo e di un intero Paese. Succede così che, dopo qualche settimana di intensa frequentazione, si senta la mancanza di Carlo Altoviti e si consideri la sua lingua retrò come un piacevole tratto distintivo di un libro che meriterebbe di stare fianco a fianco con gli altri monumenti letterari che hanno visto la luce – non solo in Italia - nello stesso secolo. ( )

Wat een tegenvaller is dit boek. Belijdenissen kenmerkt zich door uitgebreide tussenverhaaltjes die niet echt ter zake doende zijn. Om eerlijk te zijn had ik me verheugd op dit boek, gezien de lovende recencies her en der. Maar niets hiervan komt echt uit de verf; soms vroeg ik mezelf zelfs af of ik het zelfde boek zat te lezen. Het boek is langdradig en al lezend bevangt je het gevoel; waarom zit ik dit te lezen? Wellicht dat het boek interessant is voor historici en taalkundigen, maar voor een welwillende leek als ondergetekende is het een hele worsteling. Bovendien die lezen het toch wel in de originele taal, dus mi is deze vertaling dan ook volledig overbodig. Belijdenissen verbleekt als je het naast de Verloofden legt, ook al heeft het dezelfde pretentie, het maakt die geenszins waar. Ik weet wel de schrijver heeft het in eens geschreven en is toen onverwachts overleden, maar gaande weg waren de fouten die de schrijver maakte, dusdanig irritant dat het ik het maar heb dichtgeslagen en ben aan iets anders begonnen. Helaas ( )